انزو فرانچسکولی ، شاهزاده اروگوئه‌ای که الگوی زین الدین زیدان شد

در فیلم‌ رسمی فیفا از جام جهانی ۱۹۸۶ که در مکزیک برگزار شد، بخشی وجود دارد که در آن تصویر بر روی شماره ۱۰ اروگوئه ( انزو فرانچسکولی ) تمرکز می‌کند.

نگاهی به دوران ورزشی انزو فرانچسکولی

صدای شیرین گزارشگر، مایکل کین، حرکت و وضعیت ظاهری بازیکن را توصیف می‌کند اما اگر شما آن فیلم را بدون صدا تماشا کنید، این بازیکن را در لباسی سرتاپا سفید می‌بینید که حرکات ظریفش درست مثل بالرین‌های حرفه‌ای به نظر می‌رسد. حرکات شماره ده در این تصاویر بسیار ظریف در عین حال قدرتمند، بسیار سریع در عین حال با زیرکی و همچنین کاملا کنترل‌شده در عین حال با پیوستگی انجام می‌شود. جام جهانی ۱۹۸۶ احتمالا بهترین مجموعه از نظر تجمع بازیکنان فانتزی‌کار محسوب می‌شود. بازیکنانی که شماره ۱۰ را بر تن می‌کردند و سبک بازیشان کاملا معرف همان شماره بود. آرژانتین دیگو مارادونا با تک‌روی‌های خاصش را در ترکیب داشت. برزیل از تکنیک بی‌نظیر زیکو بهره می‌برد. فرانسه نیز توسط میشل پلاتینی مغرور رهبری می‌شد. تیم ملی دانمارک با بازیکن برجسته خود پریبن الکیائر به میدان آمده بود. تمام اینها در حالی بود که اروگوئه به انزو فرانچسکولی بااستعداد چشم بسته بود.

انزو فرانچسکولی در سال ۱۹۶۱ در شهر مونته‌ویدئو به دنیا آمد، ۱۱ سال پس از آنکه تیم ملی فوتبال اروگوئه یک قهرمانی خاطره‌انگیز در جام جهانی را جشن گرفت. اروگوئه جام ژول ریمه را در کشور برزیل برابر چشمان دویست هزار هوادار برزیلی متعصب حاضر در استادیوم ماراکانا از دستان تیم کشور میزبان خارج کرد. آنها در ۲۵ دقیقه پایانی دو گل زده بودند تا با نتیجه دو بر یک به پیروزی برسند. فرانچسکولی که با داستان‌های شنیدنی از دوران طلایی فوتبال اروگوئه بزرگ شده بود از همان ابتدا علاقه خود به این بازی زیبا را نشان داد. اندام نحیف فرانچسکولی که در آینده یک مزیت بزرگ برای دوران حرفه‌ای این بازیکن محسوب می‌شد در ابتدای کار باعث شده بود تا تیم‌های برای به خدمت گرفتنش به تردید بیفتند. فرانچسکولی همزمان با تحصیل در مدرسه تمرینات ابتدایی خود را در پنارول و ریورپلاته آرژانتین آغاز کرد. تصور عموم بر این بود که این دو باشگاه به خاطر وضعیت فیزیکی فرانچسکولی با او قرارداد امضا نکردند اما خود انزو طی مصاحبه‌ای در سال ۲۰۰۸ این شایعات را رد کرد و مدعی شد که خودش تصمیم گرفت تا برای آزمون تمرینی دوم به این دو باشگاه بازنگردد و تصمیم گرفته بود که در تیم مدرسه خود باقی بماند که در آن مدت موفق هم بود. آنها پنج قهرمانی متوالی کسب کرده بودند.

در نهایت فرانچسکولی تصمیم خودش را گرفت. در سال آخر دبیرستان، این بازیکن حرفه‌ای پس از امضای قرارداد با مونته‌ویدئو واندررز به رده بازیکنان حرفه‌ای منتقل شد. فرانچسکولی که شهرت خوبی در سطح خودش دست و پا کرده بود و توانست به خوبی پیشرفت کند. در همان زمان حضور در واندررز بود که لقب شاهزاده یا ال پرینسیپ به او داد شد. این نام تا آخر دوران حرفه‌ای فرانچسکولی با او ماند. هانیبال کوچا، هم‌تیمی فرانچسکولی در واندررز به علت نمایش‌های ظریفش این لقب را به او داد. فرانچسکولی همچنین اعتراف کرده بود که آدامس جویدنش در زمین که از طریق آن معروف شده بود از همان زمان حضور در واندررز آغاز شد و به این دلیل بود که از خشک شدن دهانش جلوگیری کند. البته این کار برای ترک سیگار هم بود. خود فرانچسکولی اعتراف کرد که روزی پنج یا شش سیگار می‌کشید و البته این تعداد سیگار روزانه به بازی او آسیبی نمی‌رساند. فرانچسکولی در اولین فصل بازی خود برای واندررز طی ۲۶ بازی سه گل برای تیم زد و به آنها کمک کرد تا در رده دوم قرار بگیرند، بهترین رتبه واندررز از سال ۱۹۳۱ در لیگ. فصل دوم شاهزاده ۲۲ بازی کرد، هفت گل زد و تیم سوم شد. در فصل سوم و آخر نیز در ۲۶ بازی ده گل به ثمر رساند.

فرانچسکولی در همان سال‌های ابتدایی فوتبال خود همراه با تیم زیر بیست ساله‌های اروگوئه قهرمان مسابقات جوانان آمریکای جنوبی شد. او در جام جهانی جوانان ۱۹۸۱ نیز سه بازی برای کشورش انجام داد و عملکرد خوبش در همان دیدارها توجه تیم‌های بزرگ را به این استعداد جوان جلب کرد. در سال ۱۹۸۲ و در آخرین فصل حضور در واندرز، فرانچسکولی اولین بازی خود را در کوپا لیبرتادورس انجام داد و همچنین اولین حضور در تیم ملی بزرگسالان اروگوئه را تجربه نمود. این آغاز مسیری بود که به کاپیتانی اروگوئه ختم شد. او همچنین با بهترین بازیکنانی که با شماره ۱۰ به میدان رفتند مقایسه شد. در کوپا آمریکای ۱۹۸۳، نام انزو فرانچسکولی با موفقیت تیم اروگوئه عجین شد. اروگوئه در فینال رفت و برگشت ابتدا در مونته‌ویدئو به برتری ۲-۰ برابر برزیل رسید و گل اول را فرانچسکولی زد. در بازی برگشت هم نتیجه ۱-۱ شد تا اروگوئه به قهرمانی برسد و فرانچسکولی نیز در حالی که تنها ۲۱ سال داشته بازیکن برتر جام لقب بگیرد. با این عملکرد، تیم‌های بزرگ داخلی و همچنین سایر غول‌های آمریکای جنوبی به فکر امضای قرارداد با شاهزاده افتادند. ریورپلاته، تیمی که فرانچسکولی در ۱۶ سالگی آن را نادیده گرفته بود یک مرتبه دیگر برای جذب او اقدام کرد. با مبلغ ۳۱۰ هزار دلار، فرانچسکولی به ریور پیوست و یک رابطه عاشقانه را با نیمه قرمز شهر بوینس آیرس آغاز نمود.

شروع دوران حضور فرانچسکولی در آمریکای جنوبی چندان خوب نبود اما او در نهایت توانست بازیکن سال ۱۹۸۴ آمریکای جنوبی لقب بگیرد. سال پس از آن فرانچسکولی ۲۹ گل زد تا بهترین گلزن لیگ آرژانتین شود. در کنار آن، او به اولین بازیکن خارجی تبدیل شد که جایزه بهترین بازیکن سال آرژانتین را از آن خود می‌کند. در فصل ۱۹۸۵-۱۹۸۶ او بازهم آقای گل شد و این بار به ریورپلاته کمک کرد تا قهرمان شود. در سال ۱۹۸۶ فرانچسکولی همراه با اروگوئه برای حضور در جام جهانی به مکزیک رفت. اروگوئه علیرغم عملکرد نه چندان خوب در مرحله گروهی به دور حذفی راه یافت تا برابر رقیب همیشگی و البته بازیکنی که فرانچسکولی قرار بود با او مقایسه شود یعنی آرژانتین و دیگو مارادونا، قهرمانان نهایی تورنمنت حذف شود. با وجود نتیجه نگرفتن تیم، فرانچسکولی در این رویداد توجه‌ها را به خود جلب کرد. پیش از آغاز همین مسابقات بود که او تصمیم گرفت به اروپا برود و با راسینگ کلاب پاریس که به تازگی به لیگ یک راه یافته بود قرارداد امضا کرد. در فصل نخست حضور در فرانسه، راسینگ کلاب در رده قابل احترام سیزدهم قرار گرفت و شاهزاده نیز با ۱۴ گل، بهترین گلزن لیگ فرانسه لقب گرفت.

پس از آن در کوپا آمریکا ۱۹۸۷، اروگوئه در مرحله نیمه نهایی مسابقات به مصاف آرژانتین و البته مارادونا رفت و این بار در ورزشگاه ال مونومنتال، استادیوم اختصاصی ریورپلاته با نتیجه ۱-۰ به پیروزی رسید. یک پیروزی ۱-۰ دیگر در فینال مقابل شیلی، دو قهرمانی پیاپی در مسابقات را برای لا سلسته به ارمغان آورد و اهمیت فرانچسکولی در ترکیب اروگوئه را به همه ثابت کرد. در فصل ۱۹۸۷-۸۸ یوونتوس برای جانشینی میشل پلاتینی به فرانچسکولی پیشنهاد داد اما او تا انتهای فصل ۱۹۸۹ در راسینگ کلاب باقی ماند. او در فصل آخر تیم را از سقوط نجات داد. بالاخره پیشنهاد غول داخلی یعنی مارسی توانست این هافبک هجومی را وسوسه کند. فرانچسکولی تنها یک فصل برای مارسی بازی کرد اما ۱۱ گل به ثمر رساند و به آنها کمک کرد تا در لیگ یک به قهرمانی برسند. آنها همچنین در مسابقات اروپایی برابر بنفیکا با قانون گل زده حذف شدند. اما شاید بزرگترین تاثیر فرانچسکولی در مارسی چیز دیگری بود. یک هوادار نوجوان مارسی و قهرمان آینده جام جهانی فرانچسکولی را الگوی خود قرار داده بود. بازیکن محبوب زین الدین زیدان در آن سال‌ها فرانچسکولی بود و او حتی نام پسر اول خود را از روی این بازیکن اروگوئه‌ای انتخاب کرد. در انتهای همان فصل با مارسی، فرانچسکولی در جام جهانی ۱۹۹۰ ایتالیا حاضر شد. موفقیت‌های پیاپی با اروگوئه در آمریکای جنوبی انتظارات را از او بالا برده بود. با گل دقیقه ۹۱ او برابر کره جنوبی بود که اروگوئه توانست از گروه صعود کند اما طلسم کماکان پابرجا بود. آنها در اولین بازی دور حذفی ۲-۰ مغلوب ایتالیای میزبان شدند.

پس از آن بود که ایتالیا مقصد بعدی این هافبک شد. فرانچسکولی با کالیاری قرارداد امضا کرد تا در سری آ مشغول بازی شود. اما در کالیاری او یک خط عقب‌تر رفت و در پست هافبک وسط بازی کرد. او طی سه فصل حضور در کالیاری ۱۷ گل در ۹۸ بازی زد. فرانچسکولی با این وجود نزد هواداران کالیاری محبوب بود و در میان بهترین بازیکنان تاریخ باشگاه جای دارد. دو فصل اول با کالیاری در میانه‌های جدول سپری شد اما فصل آخر آنها ششم شدند و سهمیه غیرمستقیم جام یوفا را کسب کردند. پس از کالیاری نوبت به تورینو رسید تا از نعمت وجود فرانچسکولی هرچند بازهم در پست غیرتخصصی بهره‌مند شود. او طی یک فصل حضور در تورین به تورینو هم کمک کرد تا رده ششم جدول را در اختیار بگیرد و سهمیه غیرمستقیم جام یوفا را کسب کند. در سن ۳۳ سالگی فرانچسکولی تصمیم گرفت به خانه معنوی خود بازگردد. او در سال ۱۹۹۴ یک بار دیگر پیراهن سفید و قرمز ریورپلاته را برتن کرد و در مونومنتال گام نهاد اما این قرار نبود تنها یک پایان معمولی باشد. اولین فصل بازگشت فرانچسکولی به ریور با قهرمانی بدون شکست تیم همراه شد. شاهزاده نیز در پست مورد علاقه خود قرار گرفت و ۱۷ گل به ثمر رساند. سپس ۱۲ سال پس از اولین قهرمانی خود در کوپا آمریکا، فرانچسکولی اروگوئه را به یک افتخار دیگر در آمریکای جنوبی رساند. آنها که در خانه بازی می‌کردند با گلزنی ستاره کهنه‌کار خود در دو بازی مرحله گروهی شروعی خوب داشتند و سپس برابر قهرمان وقت دنیا یعنی برزیل ماریو زاگالو قرار گرفتند. در استادیو سنتناریو، بازی در وقت قانونی ۱-۱ شد اما در ضربات پنالتی، فرانچسکولی ضربه خود را وارد دروازه نمود و با بازوبند کاپیتانی جام قهرمانی را بالای سر برد.

دب سال ۱۹۸۳، انزو فرانچسکولی به عنوان بازیکن برتری تورنمنت انتخاب شد. در ۳۴ سالگی، او برای دومین مرتبه بازیکن برتر آمریکای جنوبی لقب گرفت. ۱۱ سال پس از آنکه اولین‌بار این عنوان را از آن خود کرد. او در چهار فینال کوپا آمریکا به میدان رفت و سه‌تا را با قهرمانی پشت سر گذاشت. زیکو و مارادونا با تمام بزرگی خود حتی یک قهرمانی هم در این رویداد نداشتند. در سال ۱۹۹۶ و زمانی که فرانچسکولی ۳۶ ساله شده بود، یک تیم خام اما بااستعداد ریورپلاته که بازیکنانی نظیر هرنان کرسپو و آریل اورتگا را به قهرمانی کوپا لیبرتادورس رساند تا این افتخار را هم به کلکسیون خود اضافه کند. همچنین در فینال جام باشگاه‌های جهان، ریور برابر یووه بازی کرد و زیدان مقابل الگوی خود قرار گرفت. یاران زیدان با نتیجه ۱-۰ در آن دیدار به پیروزی رسیدند. آخرین فصل بازی انزو فرانچسکولی با قهرمانی در لیگ و سوپرکوپا همراه شد. او در نهایت از میادین خداحافظی کرد. در بازی خداحافظی فرانچسکولی در سال ۱۹۹۹ در ال مونومنتال، حتی روسای جمهور دو کشور اروگوئه و آرژانتین نیز در ورزشگاه حضور داشتند تا آخرین حضور این سیگاری لاغراندام در مستطیل سبز انجام شود. آنتوان دوسنت اگزوپری، در یکی از کتاب‌های خود چیزی را نوشته که کاملا برازند دوران حرفه‌ای انزو فرانچسکولی است:

انسان تنها با قلب خود می‌تواند به روشنی ببیند. آنچه که ضروری است در نظر چشم نامرئی است.

عشق به ورزش فوتبال در دوست داشتن بازیکنانی مثل انزو فرانچسکولی خلاصه می‌شود. نباید تنها به تعصبات وفاداری به یک باشگاه اکتفا کرد یا یک بازیکن کامل را کسی دانست که فیزیک بی‌نقصی دارد.